Etiket Bize Ne Söyler?

7 Mayıs 2021 Cuma

Kimyasallardan kaçışın mümkün olmadığı günümüzde, farkında olarak veya olmayarak kullandığımız temizlik malzemelerinden yediğimiz yiyeceklere kadar -neredeyse- her şey kimyasal içeriklidir. Peki, hayatımızın her alanında karşımıza çıkan kimyasallar konusunda nasıl bilgi sahibi olabiliriz?

Kimyasal maddeleri tanımak ve tehlikelerinden korunmak için en kolay ve etkili yol bu maddelerin üzerinde yer alan etiketleri okumaktır. Kimyasal madde ambalajlarının üzerinde yer alan etiketler, bu maddeyi üreten, depolayan, taşıyan, satan ve son kullanıcılar için önemli bir bilgi kaynağıdır.

Etiketlerin yanı sıra, ev veya iş yaşamında kullanılan kimyasalların, fiziksel ve kimyasal özelliklerini, insan sağlığı üzerine etkilerini ve korunma yollarını, elleçleme, yangın, depolama, saklama ve kaza durumunda alınacak tedbirler ve çevrenin korunması gibi bilgileri içeren en önemli doküman da Güvenlik Bilgi Formlarıdır.

Güvenlik Bilgi Formlarının 2. başlığı altında yer alan bilgiler, ürünün sahip olduğu zararlılıklara ait bilgileri ve önlem ifadelerini kullanıcıya sunmaktadır.

Bu bilgilerden yola çıkarak amaç, çevre ve insan sağlığının olumsuz etkilerinden korunma ve risklerin kontrol altına alınmasında gerekli tedbirlerin uygulanması sonucu oluşabilecek riskleri en aza indirmektir.

Zaten var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin önceden belirlenip riske dönüşmesine izin vermeden, tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin analiz edilerek zamanında ve doğru değerlendirilmesi ile yapılacak kontrol tedbirlerinin tespiti, risk değerlendirmesi ve önleyici faaliyetlerin bir sonucu olarak gerekli aksiyonun alınmasında yardımcı olacaktır.

İnsanları bu risklere karşı uyarmak amacıyla özel semboller (resim-yazı /piktogram) kullanılmaktadır. Resim, tüm yazıların kökenidir ve bir resim mesaj içeriyor ve iletiyorsa yazı işlevine de sahip demektir. Buradan yola çıkılarak bugün hemen her yerde etiketlerin görsel sembollerle karşımıza çıktığını görürüz. Hatta tüm dünya da kamuya açık alanlar, havalimanı, oteller, sergi alanları, müzeler gibi birçok alanda da birçok işaretin evrensel olduğu, yazıya bağlı kalınmaksızın resim ve piktogramlarla insanları yönlendirdiği bilinmektedir.

Kimyasalların etiketlerine dönecek olursak;

Maddelerin ve karışımların sınıflandırılmasında ve etiketlenmesinde, ülkemizde yürürlükte olan “Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik (SEA) [11.12.2013/28848 Sayılı R.G. (Mükerrer)]” ten faydalanılmaktadır. Bu yönetmelik Avrupa Birliğinde yayınlanmış olan CLP tüzüğüne dayanmaktadır.

Hem SEA yönetmeliği hem de CLP tüzüğü “Küresel Uyumlaştırılmış Sistem” diye tanımladığımız “Globally Harmonized System (GHS)” ‘e dayanmaktadır. GHS kapsamında sınıflandırma Fizikokimyasal, İnsan Sağlığı (toksikolojik) ve Çevresel Zararlılıklar (ekotoksikolojik) olmak üzere 3 başlık altında irdelenmektedir. Bu zararlılık sınıfları aşağıdaki gibidir;

SEA KAPSAMINDA SINIFLANDIRMA

1- FİZİKO-KİMYASAL

2- İNSAN SAĞLIĞI

3- ÇEVRE

Patlayıcılar

Alevlenir gazlar

Alevlenir aerosoller

Oksitleyici gazlar

Basınç altındaki gazlar

Alevlenir sıvılar

Alevlenir katılar

Kendiliğinden tepkimeye giren madde veya karışımlar

Piroforik sıvılar

Piroforik katılar

Kendinden ısınan madde veya karışımlar

Suyla temasında alevlenir gazlar çıkaran madde veya karışımlar

Oksitleyici sıvılar

Oksitleyici katılar

Organik peroksitler

Metal için aşındırıcı

Akut toksisite

Cilt aşınması/tahrişi

Ciddi göz hasarı/göz tahrişi

Solunum veya cilt hassaslaştırma

Eşey hücre mutajenitesi

Kanserojenite

Üreme sistemi toksisitesi

Belirli hedef organ toksisitesi (BHOT) –

tek maruz kalma

Belirli hedef organ toksisitesi (BHOT) – tekrarlı maruz kalma

Aspirasyon zararı

Sucul Akut

Sucul Kronik

Ozon Tabakası*

(* ilave zararlılık)

Yapılan testler ile maddelerin bu zararlılık sınıflarından birine sahip olup olmadığı tespit edilir. Zararlı maddeleri içeren karışımların zararlılık sınıflarının belirlenmesinde ise bazı hesaplama yöntemleri veya yine test metotları kullanılır.

Madde veya karışımın sahip olduğu zararlılık sınıfına ait Zararlılık İfadesi dediğimiz H kodları ve Önlem İfadesi dediğimiz P kodları tanımlanmıştır.

Kodlar

Örnek

Fiziksel Zararlılık İfadeleri

H200- H299

H201 = Patlayıcı; kütlesel patlama zararı.

Sağlığa İlişkin Zararlılık İfadeleri

H300-H399

H301 = Yutulması halinde toksiktir.

Çevresel Zararlılık İfadeleri

H400-H499

H400 = Sucul ortamda çok toksiktir.

Kodlar

Örnek

Genel P100 P101 = Tıbbi tavsiye gerekiyorsa, ambalajı veya etiketi saklayın.
Tedbir P200 P201 = Kullanmadan önce özel talimatları okuyun.
Müdahale P300 P314 = Kendinizi iyi hissetmezseniz, tıbbi tavsiye/müdahale alınız.
Depolama P400 P402 = Kuru yerde depolayın.
Bertaraf P500

P502 = Geri dönüşüm/ Geri kazanım için üreticinizden/tedarikçinizden bilgi talep edin.

H ve P kodlarının yanı sıra bir kimyasalın ilk bakışta zararlılığına ilişkin bir görsel olarak kullanılan GHS piktogramları dediğimiz 9 adet Zararlılık İşareti mevcuttur.

TEHLİKELİ MADDE ZARARLILIK İŞARETLERİ - GHS PİKTOGRAMLARI

GHS  01

PATLAYICI MADDE

GHS 02

ALEVLENİR MADDE

GHS 03

OKSİTLEYİCİ MADDE

GHS 04

BASINÇLI MADDE

GHS 05

AŞINDIRICI MADDE

GHS 06

ZEHİRLİ MADDE

GHS 07

DİKKAT 

GHS 08

ORGANLARA ZARARLI

GHS 09

ÇEVRE İÇİN TEHLİKELİ

Tüm Blog Yazıları

KATALOG

Aşağıda yer alan butona tıklayarak Pdf formatındaki kataloğumuzu indirebilirsiniz!

PDF Katalogu İndir

BİZE ULAŞIN

Halkapınar Mahallesi 1202/1 Sk No:69 D:103 İnşaatçılar İşhanı, Konak - İzmir
T : (0232) 457 50 21
F : (0232) 457 50 81